Ένας μικρός παραγωγός, αποφασίζει να διαθέσει λιανικώς το μέλι του. Έχει ήδη κοπιάσει να το παράγει κι έχει φτάσει η στιγμή να το συσκευάσει σε μικρά και μεγάλα βάζα που έχει προμηθευτεί. Ο ίδιος πιστεύει ότι το μέλι του είναι το καλύτερο του κόσμου. Δεν ξέρει όμως, ότι από το βάζο δεν περνά ούτε η γεύση ούτε το άρωμα. Περνά από την ετικέτα όμως.
ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ
Ο άνθρωπος ανέκαθεν προστάτευε την τροφή και το νερό του με διάφορους τρόπους, σε δοχεία από πηλό, με φύλλα, σε καλάθια και σε δέρματα. Ο ρόλος της συσκευασίας είναι να διατηρήσει το περιεχόμενο της. Αν για παράδειγμα είναι φαγητό αποτρέπει την είσοδο του αέρα και έτσι την αλλοίωση του περιεχομένου, αν είναι εύθραυστο αντικείμενο αποτρέπει την καταστροφή του από πτώση ή χτυπήματα κ.λπ.
Όταν έχουμε συσκευασία πλήθους ομοειδών προϊόντων ή υπηρεσιών, έχουμε τυποποίηση. Η «τυποποίηση» ή με την ελαστικότερη έννοια «συσκευασία» είναι ένας κλάδος που έχει ιστορία ίση σχεδόν με την ιστορία του εμπορίου.
Η πρώτη συστηματική τυποποίηση έγινε το 1746 στην Αγγλία. Τότε ο γιατρός Robert James πούλησε μία «σκόνη για τον πυρετό» σε κουτί. Μερικά χρόνια αργότερα ο Yardley από το Λονδίνο πούλησε άρωμα λεβάντας σε γυάλινη μποτίλια και οι Grosse & Blackwell ξεκίνησαν να πουλούν το ελαιόλαδο και την μουστάρδα σε βάζα.
Τα βασικότερα υλικά συσκευασίας που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι χαρτί, πλαστικό, αλουμίνιο, σίδηρος, γυαλί, ξύλο, φιλμ νάιλον ή συνδυασμοί των ανωτέρω, αλλά και σε διάφορα σχήματα και μορφές, όπως κουτιά, βάζα, κιβώτια ξύλινα και μεταλλικά, σακούλες, δοχεία, τσουβάλια κ.λπ. Η συσκευασία σήμερα είναι μία από τις μεγαλύτερες ευκολίες για τον άνθρωπο, για φανταστείτε να ψωνίζατε στο σούπερ μάρκετ χωρίς καλάθι, σακούλα ή τσάντα;
Ειδικές έρευνες, μάλιστα, έχουν καταδείξει ότι στις ανεπτυγμένες κοινωνίες η συσκευασία επηρεάζει σε ποσοστό 40% την απόφαση του καταναλωτή για την αγορά κάποιου αγαθού, ενώ η τιμή μόλις κατά 25%. Από αυτό και μόνο αντιλαμβανόμαστε πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της.
Η ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΝΑ ΠΕΙΣΕΙ ΤΟΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ, για την ποιότητα του περιεχομένου. Μια καλή συσκευασία εκτός από το ενδιαφέρον που πρέπει να προκαλεί στον καταναλωτή, αποτελεί άριστο μέσο αναγνώρισης και υπενθύμισης του προϊόντος. Πρέπει να ταιριάζει στο προϊόν που καλείται να «φιλοξενήσει, να ερεθίζει τις αισθήσεις του ενδιαφερόμενου και να σαφής. Πρέπει σε μικρό χρονικό διάστημα να δίνει στον υποψήφιο πελάτη να καταλάβει τι ακριβώς πρόκειται να αγοράσει.
Η συσκευασία είναι ένα μέσο που δίνει τη δυνατότητα στον παραγωγό να εκφράσει τα ποιοτικά κι εμπορικά χαρακτηριστικά του προϊόντος του, που το διαφοροποιούν από άλλα παρόμοια. Ταυτόχρονα, στη συσκευασία αναγράφεται υποχρεωτικά η «ταυτότητα» του προϊόντος και τα στοιχεία της επιχείρησης (επωνυμία, διεύθυνση, τηλέφωνα κ.λπ.) κι αυτό λειτουργεί ως μέσο υπενθύμισης που βοηθά τον πελάτη να ξαναβρεί τον παραγωγό.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η συσκευασία δεν καλύπτει μόνο θέματα προστασίας και μεταφοράς του προϊόντος, αλλά κατέχει ένα σπουδαίο ρόλο στην επικοινωνία και στην προβολή – προώθηση.
Προσοχή όμως, για να είναι μια συσκευασία πετυχημένη, θα πρέπει να έχει προσεχθεί ιδιαίτερα, ώστε να ταιριάζει απόλυτα με την εικόνα και τη διαΦΗΜΙστική προσέγγιση του προϊόντος που περιέχει, να έχει το κατάλληλο μέγεθος, σχήμα, χρώμα (ένας ελκυστικός συνδυασμός χρωμάτων αποτυπώνεται στο μυαλό του καταναλωτή), υλικό (αντοχή). Για το λόγο αυτό η συνεργασία των παραγωγών με ειδικούς στον τομέα αυτό είναι όχι απλώς επιθυμητή αλλά επιτακτική.
Ξεκινάμε με ένα παράδειγμα: υποθέτουμε πως το καλό προϊόν «μέλι» είναι αυτό που προέρχεται από πλούσιες σε αρωματικά φυτά περιοχές, έχει τυποποιηθεί χωρίς θερμική επεξεργασία, έχει την επιθυμητή (ίσως και γνώριμη) από τον πελάτη γεύση – χρώμα – υγρασία, την επιθυμητή διάρκεια ζωής, την ελκυστική παρουσία, την αντοχή στη μεταφορά και την αποθήκευση, την ανάλογη τιμή και συνοδεύεται από τις απαραίτητες πληροφορίες για τον καταναλωτή. Επιπλέον το αυτό προϊόν «μέλι» δίνει στον καταναλωτή την αίσθηση του υγιεινού, του απαραίτητου στη διατροφή καθημερινά, είναι φιλικό στη χρήση του και τέλος ενδέχεται να κρυσταλλώσει, χωρίς όμως να μειωθεί η ποιότητά του. Βλέπετε πουθενά στην περιγραφή τη λέξη «συσκευασία» ως διαφορετική οντότητα από τη λέξη «προϊόν»;
Κι όμως, το μεγαλύτερο μέρος από τους 26.000 εργάτες της μελισσοκομίας στη χώρα μας, αγνοούν την αξία της τυποποίησης. Ευθύνες δε πρέπει να ζητά κανείς από κανέναν. Η έλλειψη παιδείας μας, η απούσα πολιτεία, το επαγγελματικό ρίσκο, η πολυνομία, ο αθέμιτος ανταγωνισμός, κ.α. μας στρίμωξαν και καταφέραμε το καλύτερο μέλι του κόσμου, να αγκομαχά οικονομικά!
Τρανό παράδειγμα ο κλάδος του κρασιού, που κατάφερε με ένα υποδεέστερο του μελιού προϊόν, με τη συσκευασία να το πουλά στην τιμή του μελιού (ίσως και περισσότερο). Πολυτελή μπουκάλια, ετικέτες με έργα επωνύμων, ανάγλυφες, σε ακριβά χαρτιά, αρχαία ονόματα χρυσοτυπία, φελλοί τυπωμένοι, με κερί κ.λπ. Το ίδιο και τα συνοδευτικά έντυπα, οι αφίσες, οι ιστοσελίδες, τα επιχειρηματικά δώρα. Μη μιλήσουμε για τις κάβες-κοσμηματοπωλεία, για το ύφος φιλοσόφου των πωλητών, τις εκδηλώσεις και τα χάπενινγκ στις εκθέσεις. Όλα έντεχνα και μυσταγωγικά.
Επανερχόμαστε στην ετικέτα «διαβατήριο» του παραγωγού προς την επιτυχία. Την ετικέτα που πρέπει να έχει τα χρώματα της ευεξίας και της ευτυχίας. Να ακτινοβολεί παιδικότητα –με την καλή έννοια– και αμεσότητα με τη φύση. Αυτή την ετικέτα που πρέπει ο δημιουργός της να είναι συνεργάτης με τον παραγωγό και που η ανάπτυξη του ενός, να είναι αλληλένδετη με την ανάπτυξη του άλλου.
Το διακοσμητικό στοιχείο της συσκευασίας, είναι και πληροφοριακό. Η αναγραφή ορισμένων στοιχείων είναι υποχρεωτική. Ως πρώτο τεύχος να ξεκινήσουμε με τη νομοθεσία. Στην ετικέτα λοιπόν θα πρέπει να υποχρεωτικά να αναγράφονται:
1) Η ονομασία πώλησης, που αποτελεί την περιγραφή του προϊόντος (π.χ. «μέλι ανθέων», «μέλι μελιτώματος», «διηθημένο μέλι» κ.λπ.).
Οι ονομασίες αυτές μπορεί να αντικατασταθούν από την απλή ονομασία του προϊόντος «μέλι», εκτός αν πρόκειται για «διηθημένο μέλι», «μέλι κηρήθρας», «μέλι με τεμάχια κηρήθρας» ή «τεμάχια κηρήθρας με μέλι» και «μέλι ζαχαροπλαστικής». Στην περίπτωση μελιού ζαχαροπλαστικής, αναγράφονται στην ετικέτα, πολύ κοντά στην ονομασία του προϊόντος οι λέξεις «μόνο για μαγειρική». Η ονομασία του προϊόντος, εκτός αν πρόκειται για διηθημένο μέλι και μέλι ζαχαροπλαστικής, μπορεί να συμπληρώνεται με πληροφορίες που αφορούν τη φυτική προέλευση ή την προέλευση από άνθη, αν το προϊόν προέρχεται εξ ολοκλήρου ή κυρίως από την αναφερόμενη πηγή προέλευσης και αν διαθέτει τα οργανοληπτικά φυσικοχημικά και μικροσκοπικά χαρακτηριστικά της πηγής προέλευσης, καθώς και την προέλευση από μια συγκεκριμένη περιοχή, έδαφος ή τοποθεσία αν το προϊόν προέρχεται εξ ολοκλήρου από την αναφερόμενη πηγή. Οι φυσικοχημικές παράμετροι των αμιγών τύπων ελληνικών μελιών, ορίζονται με την Απόφαση Ανώτατου Χημικού Συμβουλίου 127/2004, ΦΕΚ 239/Β/23-2-05 και θα τις δημοσιεύσουμε στο μέλλον.
2) Το καθαρό βάρος. Το μέλι που προορίζεται για τον τελικό καταναλωτή (λιανική πώληση) κυκλοφορεί υποχρεωτικά σε συσκευασίες μέχρι 1000 γραμμάρια.
3) Ημερομηνία λήξης. Στην ετικέτα ο παραγωγός υποχρεούται να γράφει «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από το τέλος…(έτος)». Για τα τρόφιμα με διατηρησιμότητα πάνω από 18 μήνες όπως το μέλι, δεν χρειάζεται πλήρη ημερομηνία (ημέρα/μήνας). Ο χρόνος ελάχιστης διατηρησιμότητας για το μέλι, όπως ορίζεται από τον ΕΦΕΤ δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 3 χρόνια. Την ημερομηνία την προβλέπει ο παραγωγός κι εγγυάται πως αν το μέλι ελεγχθεί προ της λήξης της, θα είναι εντός των αγορανομικών ορίων.
4) Το όνομα ή την εμπορική επωνυμία και τη διεύθυνση του παρασκευαστή ή του συσκευαστή.
5) Τη χώρα προέλευσης. Στην προκειμένη περίπτωση «Ελληνικό προϊόν». Η νομοθεσία προβλέπει αν το μέλι προέρχεται από τουλάχιστον δύο κράτη μέλη ή τρίτες χώρες, θα πρέπει κατά περίπτωση να υπάρχει η ένδειξη: «μείγμα μελιών Ε.Κ.», «μείγμα μελιών εκτός Ε.Κ.», «μείγμα μελιών Ε.Κ. και εκτός Ε.Κ.».
6) Οι ιδιαίτερες συνθήκες συντήρησης και χρήσης.
7) Ο αριθμός παρτίδας του τροφίμου (L….). O αριθμός αυτός είναι κωδικοποιημένος από τον παραγωγό (μπορεί να προκύπτει από την ημερομηνία λήξης) και αφορά το σύνολο των συσκευασιών που παρήχθησαν σε συνθήκες πανομοιότυπες.
Οι παραπάνω ενδείξεις πρέπει να αναγράφονται τουλάχιστον στην ελληνική γλώσσα, σε εμφανές μέρος, να είναι ευανάγνωστες και ανεξίτηλες.
ΕΧΟΥΜΕ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ ΟΤΙ ΑΡΚΕΤΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΟΥΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΓΟΡΑΖΟΥΝ ΜΕΛΙ ΑΠΟ ΟΠΟΥΔΗΠΟΤΕ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΑΘΕΤΟΥΝ ΣΑΝ ΔΙΚΟ ΤΟΥΣ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΑΜΦΙΒΟΛΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΟΣ ΙΣΩΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟ , ΟΠΟΤΕ ΚΑΤΑΛΑΒΕΝΕΤΕ ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΟΤΑΝ ΕΝΑ ΜΕΛΙ ΔΙΑΤΕΙΘΕΤΕ ΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΦΗΜΙΖΟΥΝΕ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΛΙ ΜΕ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ